CÔNG TY LUẬT TNHH Trong xã hội hiện nay, các quan hệ kinh tế, quan hệ dân sự có liên quan đến quyền đối với tài sản đóng vai trò chủ đạo thu hút nhiều sự quan tâm không những của các nhà luật học mà còn của người dân. Trong khi pháp luật luôn coi trọng quyền sở hữu của chủ thể đối với tài sản thì quyền đòi lại tài sản là một chế định có ý nghĩa to lớn để bảo vệ quyền và lợi ích của các chủ thể tham gia giao dịch dân sự. Theo đó việc kiện đòi lại đất được pháp luật bảo vệ như thế nào? Thủ tục thực hiện việc kiện đòi lại đất?
Đòi lại tài sản là gì?
Một trong những quyền cơ bản của công dân là quyền chiếm hữu, quyền sử dụng, quyền định đoạt tài sản theo Điều 158 Bộ Luật dân sự 2015. Theo đó mà chủ sở hữu có quyền nắm giữ, chi phối tài sản một cách trực tiếp hoặc gián tiếp như chủ thể có quyền đối với tài sản. Và theo Điều 166 Bộ Luật dân sự 2015 có quy định về quyền đòi lại tài sản như sau:
“Điều 166. Quyền đòi lại tài sản
- Chủ sở hữu, chủ thể có quyền khác đối với tài sản có quyền đòi lại tài sản từ người chiếm hữu, người sử dụng tài sản, người được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật.
- Chủ sở hữu không có quyền đòi lại tài sản từ sự chiếm hữu của chủ thể đang có quyền khác đối với tài sản đó.”
Từ quy định này có thể hiểu quyền đòi lại tài sản là việc chủ sở hữu hợp pháp có quyền đòi lại tài sản từ người chiếm hữu, người sử dụng tài sản, người được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật. Ngoài ra người sở hữu hợp pháp có quyền yêu cầu Toà án có thẩm quyền buộc các chủ thể đã có hành vi chiếm hữu bất hợp pháp phải trả lại tài sản cho mình.
Đòi đất là gì?
Tài sản bao gồm động sản và bất động sản. Cho nên đòi đất là việc người sử dụng hợp pháp của bất động sản sử dụng quyền của mình để đòi lại, yêu cầu người chiếm hữu, người sử dụng tài đất, người được lợi về đất không có căn cứ pháp luật. Trường hợp người sử dụng đất không yêu cầu đòi lại được đất, người đó có thể khởi kiện đòi lại đất tại cơ quan Toà án có thẩm quyền nơi có đất.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp chủ sở hữu sẽ không đòi lại được đất khi có người thứ ba chiếm hữu ngay tình nhận được tài sản thông qua việc bán đấu giá hoặc giao dịch với người mà quyết định, bản án của cơ quan Nhà nước có quyền là chủ sở hữu tài sản nhưng sau đó người này không phải chủ sở hữu tài sản do quyết định, bản án bị huỷ, sửa.
Điều kiện để kiện đòi lại đất
Căn cứ theo quy định pháp luật tại Điều 166, Điều 167, Điều 168 Bộ luật dân sự 2015 thì điều kiện để kiện đòi lại tài sản đất là:
- Quyền sử dụng đất đã rời khởi chủ sở hữu hay việc quyền sử dụng rời khỏi người sở hữu hợp pháp nằm ngoài ý chí của họ hoặc theo ý chí của họ như người thứ ba có vật thông qua giao dịch đền bù
- Chủ thể đang chiếm giữ quyền sử dụng đất là người chiếm hữu không có căn cứ pháp luật, không ngay tình
- Quyền sở hữu đất còn trong tay người chiếm hữu bất hợp pháp
Thủ tục kiện đòi tài sản đất
Việc kiện đòi tài sản là một trong những tranh chấp khá phổ biến tại các Toà án, đặc biệt là các trường hợp kiện đòi về quyền sử dụng đất. Trong quan hệ tranh chấp này thì chủ sở hữu sẽ yêu cầu Toà án, cơ quan Nhà nước có thẩm quyền buộc người có hành vi xâm phạm đến quyền chiếm hữu, quyền sử dụng phải trả lại tài sản đó là quyền sử dụng đất. Trình tự, thủ tục cụ thể như sau:
* Thủ tục hoà giải
Ban đầu hai bên xảy ra tranh chấp có thể tự hoà giải theo Điều 202 của Luật Đất đai năm 2013. Nếu hai bên không hoà giải được thì bên muốn đòi lại quyền sử dụng đất cần phải gửi đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đến UBND cấp xã (phường) nói có đất tranh chấp. Thời hạn để chủ tịch UBND tổ chức hoà giải cho các bên là 45 ngày.
Trong trường hợp hoà giải về tranh chấp quyền sử dụng đất thành công, hai bên thống nhất được việc trả lại quyền sử dụng đất thì UBND xã gửi biên bản hoà giải đến Phòng Tài nguyên và Môi trường. Trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường sẽ trình Uỷ ban nhân dân cùng cấp quyết định công nhận về việc thay đổi chủ sử dụng đất và cấp mới lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người sở hữu hợp pháp.
Trường hợp hoà giải không thành thì UBND xã lập biên bản hoà giải không thành, có chữ kí của các bên và có xác nhận của địa phương về hoà giải không thành. Tranh chấp về đòi lại quyền sử dụng đất nếu không hoà giải thành tại UBND cấp xã thì sẽ được giải quyết theo Điều 203 Luật Đất đai 2013 như sau:
- Tranh chấp đất đai mà đương sự có GCN hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật Đất đai 2013 và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất thì do Toà án nhân dân giải quyết.
- Nếu hai bên đã tiến hành hoà giải giải quyết tranh chấp (tự hoà giải và hoà giải tại Uỷ ban nhân dân) không thành, các bên đều có quyền khởi kiện ra Toà án đòi lại quyền sử dụng đất, nếu hai bên chưa tiến hành thủ tục hoà giải thì sẽ không thể khởi kiện tại toà án. Thủ tục hoà giải là giai đoạn tiên quyết phải thực hiện trước khi khởi kiện.
* Thủ tục khởi kiện
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ
Người khởi kiện cần phải chuẩn bị những hồ sơ sau:
Đơn khởi kiện
Tài liệu chứng cứ liên quan đến vụ việc
Giấy tờ nhân thân (Chứng minh nhân dân/CCCD, sổ hộ khẩu……)
Bước 2: Nộp đơn khởi kiện
Người khởi kiện sẽ phải nộp hồ sơ đến Toà án có thẩm quyền nơi đất có tranh chấp trong thời hiệu pháp luật quy định
Bước 3: Thông báo về nộp tiền tạm ứng án phí
Toà án sẽ thông báo tới bên khởi kiện về việc tạm ứng án phí khi hồ sơ hợp lệ
Bước 4: Thực hiện nghĩa vụ tạm ứng án phí
Người khởi kiện sau khi nộp tiền tạm ứng án phí sẽ nộp lại biên lai cho Toà
Bước 5: Thông báo về việc thụ lý
Toà án sẽ ra quyết định thụ lý vụ án và tiến hành thủ tục cần thiết để giải quyết vụ án.
Bài viết trên đây đã tổng hợp những khái niệm về đòi đất, những trường hợp, điều kiện và thủ tục để có thể tiến hành khởi kiện đòi lại đất. Giai đoạn cần thiết ban đầu là các bên liên quan đến vụ án phải tiến hành hoà giải trước với nhau. Nếu hoà giải không được thì các bên có quyền khởi kiện giải quyết tại Toà án theo quy định của pháp luật.
Trên đây là những nội dung quy định pháp luật của Nhà nước liên quan đến vấn đề đòi lại tài sản là đất. Nếu có thắc mắc xin quý khách vui lòng liên hệ tới Công ty TNHH Luật Thái Dương.
Chi tiết xin liên hệ: Công ty Luật Thái Dương FDI Hà Nội
Điện thoại: 0866 222 823
Email: luatthaiduonghanoi@gmail.com
Website: https://luatthaiduonghanoi.com
Fanpage: https://www.facebook.com/luatthaiduongfdihanoi
Địa chỉ: Tòa nhà Licogi 13, Số 164 Khuất Duy Tiến, Thanh Xuân, Hà Nội
